Zgorzel podstawy źdźbła
Zgorzel podstawy źdźbła, fuzaryjna zgorzel źdźbła i korzeni, zgorzel podstawy źdźbła i łamliwości podstawy źdźbła należy do tzw. chorób podsuszkowych. Powodują one uszkodzenie części roślin odpowiedzialnych za pobieranie i transport wody oraz składników pokarmowych z gleby w górę rośliny. W efekcie czego roślin rozwijają się wolniej, a przy silnym porażeniu dochodzi do ich szybkiego zasychania.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie zboża są zagrożone zgorzelą podstawy źdźbła,
- jakie są objawy i przyczyny jej występowania,
- jak zapobiegać i zwalczać chorobę w uprawach.
Które zboża są szczególnie zagrożone zgorzelą podstawy źdźbła?
Zgorzel podstawy źdźbła występuje przede wszystkim w uprawach pszenicy ozimej i jarej, a także w pszenżycie i jęczmieniu, rzadziej na życie oraz owsie. Duży udział zbóż w zmianowaniu oraz uproszczenia w uprawie roli sprzyjają występowaniu tej choroby.
Zgorzel podstawy źdźbła w zbożach – znaki i objawy
Objawy zgorzeli podstawy źdźbła widoczne są na systemie korzeniowym już w pierwszych fazach rozwojowych rośliny. Konsekwencją jest obumieranie korzeni – zmniejsza się istotnie powierzchnia pobierania wody i składników pokarmowych.
Kolejnym etapem rozwoju choroby jest infekcja podstawy źdźbła, co powoduje właściwy obraz zgorzeli – „czarną nogę” rośliny. W wyniku choroby roślina jest gorzej odżywiona – wpływa to bezpośrednio na obniżenie poziomu plonowania.
Przy stosunkowo niskiej presji ze strony patogenu objawy choroby pojawiają się na źdźble dopiero w fazie strzelania w źdźbło lub kłoszenia. Przy silnym porażeniu objawy pojawiają się już na siewkach, które ulegają skarłowaceniu i nie krzewią się, a w skrajnych przypadkach obumierają.
W końcowym etapie wzrostu zbóż o obecności chorób podstawy źdźbła informują szybciej dojrzewające kłosy – tak zwane bielenie kłosów. Dopiero sprawdzenie objawów na dolnych partiach roślin pozwala dokładnie stwierdzić z jaką chorobą mamy odczynienia.
W zależności od terminu rozpoczęcia przedwczesnego dojrzewania dochodzi do zmniejszenia liczby ziaren, braku ich wypełnienia lub całkowitej płonność. W skrajnych przypadkach i przy braku ochrony fungicydowej straty plonu ziarna mogą wynosić nawet do 80%.
Jakie są przyczyny wystąpienia zgorzeli podstawy źdźbła?
Źródłem infekcji grzybem Gaeumannomyces graminis var. Tritici jest głównie gleba. Ponieważ grzyb ten zimuje na resztkach pożniwnych zbóż, z których przy braku ich szybkiej mineralizacji atakuje zboża uprawiane następczo. Występowaniu choroby sprzyja również duży udział zbóż ozimych i jarych w płodozmianie oraz uproszenia w uprawie roli. Czynniki sprzyjające chorobie są powszechne w wielu gospodarstwach, dlatego też niezbędne jest prowadzenie działań mających na celu ograniczenie strat powodowanych przez tę chorobę.
Jak zapobiegać i zwalczać zgorzel podstawy źdźbła?
Aby zapobiec wystąpieniu zgorzeli podstawy źdźbła, należy stosować prawidłową agrotechnikę i płodozmian. Najlepszym przedplonem dla zbóż jest rzepak, niektóre rośliny strączkowe oraz owies. Do zalecanych zabiegów agrotechnicznych należą: wczesna podorywka, głęboka orka jesienna, późniejszy termin siewu i nawożenie organiczne.
Ważnym elementem w ograniczaniu presji zgorzeli podstawy źdźbła jest prowadzenie ochrony chemicznej w formie zaprawiania materiału siewnego lub aplikacji fungicydów w terminie T1. Obecnie jest bardzo mało skutecznych rozwiązań zwalczających tą chorobę.
AgroBiotics oferuje preparaty mikrobiologiczne Arcton WG i BioRace SL, które podnoszą naturalną odporność zbóż na szerokie spektrum chorób, w tym podstawy źdźbła. Wpływa to na utrzymanie potencjału plonowania na wysokim poziomie. Z kolei Convert WG przyspiesza proces mineralizacji resztek pożniwnych – ograniczeniu ulega miejsce zimowania patogena oraz przez siderofory zmniejsza odstępność żelaza dla grzybów patogenicznych między innymi powodującego zgorzel podstawy źdźbła.
