Ostra plamistość oczkowa
Ostra plamistość oczkowa to choroba zaliczana do grupy chorób podsuszkowych, ale o dużo mniejszym znaczeniu gospodarczym niż pozostałe. Źródłem infekcji jest gleba, a właściwie sklerocja i grzybnia rozwijające się na resztkach pożniwnych. W ciągu ostatnich 20 lat zaobserwowano wyraźny wzrost znaczenia tej choroby w zbożach ozimych i jarych. Sprawcą choroby jest Rhizoctonia cerealis, dlatego też ostra plamistość oczkowa nazywana jest potocznie rizoktoniozą zbóż.
Z tego artykułu dowiesz się:
- w jakich zbożach występuje ostra plamistość oczkowa;
- jakie są jej objawy i przyczyny;
- jak zapobiegać i zwalczać chorobę.
Które zboża są szczególnie zagrożone ostrą plamistością oczkową?
Patogen Rhizoctonia cerealis atakuje wiele gatunków roślin z rodziny traw, w tym żyto, pszenżyto, jęczmień, owies i pszenicę. Za najbardziej podatną na porażenie uważa się pszenicę ozimą. Podatność roślin na ostrą plamistość oczkową jest również zróżnicowana w zależności od odmiany danego gatunku. Występowaniu ostrej plamistości oczkowej sprzyja zmianowanie zbóż po roślinach okopowych.
Znaki i objawy ostrej plamistości oczkowej w zbożach
Wczesne porażenie może spowodować zgorzel siewek, ale w praktyce takie zjawisko występuje bardzo rzadko. Objawy choroby zwykle widoczne są w późniejszych fazach wzrostu. Od fazy strzelania w źdźbło na pochwach liściowych dolnych międzywęźli rizoktonioza objawia się w postaci owalnych, kremowych lub jasnobrunatnych plam z brunatną obwódką, ostro zakończonych, o bardzo wyraźnych granicach. Są powierzchniowe, a środek plam jest jasny, z nalotem beżowej grzybni oraz małymi, brązowymi strukturami przetrwalnikowymi grzyba.
Przy silnym porażeniu plamy mogą się zlewać, powodując zamieranie całych dolnych partii źdźbła, jednak zachodzi ono rzadziej niż w przypadku innych chorób podsuszkowych. W efekcie czego dochodzi do wcześniejszego dojrzewania roślin – spadem plonu oraz parametrów jakościowych (masy tysiąca ziaren, masy hektolitra). Choroba atakuje również korzenie, które gniją – przybierają kolor brunatny. To prowadzi do ograniczenia powierzchni pobierania wody i składników pokarmowych.
Przyczyny wystąpienia ostrej plamistości oczkowej
Występowaniu choroby sprzyja obecność chwastów w łanie rośliny uprawnej, takich jak bratki, fiołki, tobołki polne, miotła zbożowa, które są powszechne w uprawie zbóż. Kolejna kwestia do dobór odmian wrażliwych na ostrą plamistość oczkową oraz zbyt wczesny siew -dotyczy to ozimin oraz przedłużający się okres wyższych temperatur jesienią. Niektóre źródła wskazują, że za wzrost presji ze strony grzyba Rhizoctonia cerealis może być spowodowany stosowaniem fungicydów nakierunkowanych na inne choroby. Zabieg te przy okazji powodują zmniejszenie aktywności mikroorganizmów będących antagonistami dla sprawcy ostrej plamistości oczkowej.
Jak zapobiegać i zwalczać ostrą plamistość oczkową?
Jednym z ważniejszych i skuteczniejszych sposobów ograniczenia rozwoju ostrej plamistości oczkowej jest zaprawianie materiału siewnego. Oprócz tego bardzo istotne jest stosowanie właściwego płodozmianu, unikanie uprawiania zbóż po sobie oraz przestrzeganie terminów zabiegów technologicznych.
Przykład tej choroby pokazuje jak ważne jest utrzymanie równowagi mikrobiologicznej w glebie w celu utrzymania zdrowotności łanu. Preparaty mikrobiologiczne z AgroBiotics są odpowiedzią na potrzeby prowadzenia upraw z poszanowaniem dla wysokiej aktywności mikrobiologicznej gleby.
