Rdza źdźbłowa zbóż i traw
Rdza źdźbłowa zbóż i traw to choroba wywołana przez grzyba Puccinia graminis i zaliczana jest do grupy chorób ogólnie nazywanych rdzami.
Występuje praktycznie na wszystkich gatunkach zbóż oraz na około 300 gatunkach traw dziko rosnących i ozdobnych. Nasilenie choroby w fazie kwitnienia powoduje największe straty w plonach, na poziomie nawet 50-80%.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie są objawy choroby?
- Jakie są przyczyny jej występowania?
- Jak zapobiegać i zwalczać chorobę w uprawach?
Objawy rdzy źdźbłowej zbóż
Objawy rdzy źdźbłowej występują na zbożach ozimych i jarych, trawach, ale także na mahonii i berberysie. W przypadku zbóż i traw porażone zostają przede wszystkim źdźbła. Przy dużej presji choroby zainfekowane zostają także inne nadziemne części rośliny, między innymi liście, pochwy liściowe i kłosy.
W drugiej połowie czerwca i na początku lipca można zaobserwować uredinia, w których powstają urediniospory. To rdzawe, wąskie, podłużne, lekko kreskowate i poduszeczkowate skupienia zarodników. Mają długość od 3 do 10 mm i powstają pod skórką rośliny.
Po kilku dniach patogen powoduje pękanie skórki w miejscach uniesień, odsłaniając uredinia z urediniosporami, czyli rdzawobrunatne, pylące poduszeczki.
Gdy roślina zamiera, porażone części rośliny zaczynają żółknąć i usychać, a między urediniami pojawiają się czarne lub ciemnobrunatne plamki będące skupieniem zarodników, czyli telia wytwarzające zarodniki przetrwalnikowe, teliospory.
Rdza źdźbłowa zbóż i traw – przyczyny
Grzyb wywołujący rdzę źdźbłową charakteryzuje się zdolnością do bardzo szybkiego rozprzestrzeniania się. Sprzyjają temu umiarkowane temperatury od 12 do 23 stopni Celsjusza i wysoka wilgotność powietrza na poziomie 100%.
Ponadto porażeniu sprzyja obecność w sąsiedztwie łanu berberysu i mahonii oraz wysokie nawożenie azotem. Źródłem infekcji są teliospory, które zimują na resztkach pożniwnych, w glebie, na ściernisku czy w chwastach z rodziny traw. Powstają pod koniec okresu dojrzewania zbóż. Są odporne na mróz, a tracą zdolność kiełkowania w wysokich temperaturach.
Zboża mogą być też infekowane wtórnie, czyli przez urediniospory powstające na zakażonych sąsiednich roślinach. Przy sprzyjającej pogodzie, w temperaturze około 20 stopni Celsjusza i dużej wilgotności, choroba może rozprzestrzenić się w łanie w wyniku infekcji wtórnych.
Jak zwalczać i zapobiegać rdzy źdźbłowej?
Ochrona plantacji zbóż polega przede wszystkim na gospodarowaniu resztkami pożniwnymi i zwalczaniu samosiewów zbóż w celu zniszczenia teliospor, niszczeniu chwastów będących żywicielami ubocznymi grzyba, a także wyborze zdrowego, kwalifikowanego materiału siewnego.
W celu przyspieszenia rozkładu resztek pożniwnych i zwiększenia żyzności gleby warto zastosować środek mikrobiologiczny Convert WG. Zabieg tym preparatem należy wykonać po zbiorze rośliny uprawnej na resztki pożniwne zbóż, kukurydzy i rzepaku oraz po zbiorze pozostałych roślin uprawnych.
