Zboża jare

Zboża stanowią główną grupę roślin uprawnych w Polsce, ich udział w strukturze zasiewów przekracza corocznie 7 mln hektarów. Ze względu na termin siewu wyróżniamy zboża ozime wysiewane jesienią i jare, których siew przypada wiosną. Zboża jare mają krótszy okres wegetacji i nie wymagają procesu jarowizacji.

Preparat mikrobiologiczny Convert WG
Preparat mikrobiologiczny BioRace SL
Preparat mikrobiologiczny Arcton WG
Preparat mikrobiologiczny Elbio Fen

Rodzaje zbóż jarych

Do zbóż jarych zaliczamy gatunki, które mają swoje odpowiedniki w formach ozimych. Do najpopularniejszych gatunków zbóż jarych zalicza się owies, jęczmień jary, pszenicę jarą oraz pszenżyto jare. Natomiast najrzadziej wybierane przez rolników są odmiany pszenżyta jarego i żyta jarego. Udział tych gatunków roślin w strukturze zasiewów jest niewielki. Wynika to z ich niskiego potencjału plonowania. Pszenżyto jare i żyto jare wysiewanie jest głównie z przeznaczeniem na paszę w systemie rolnictwa ekstensywnego.

Powierzchnia zbóż jarych

W zbożach jarych największy udział w strukturze zasiewów ma owies. Duża popularność jego uprawy związana jest z niskimi wymaganiami względem stanowiska w porównaniu do innych zbóż jarych oraz wysoką zdrowotnością roślin. W owsie nie wykonuję się zwykle zabiegów fungicydowych, a stosowanie środków ochrony roślin ogranicza się często tylko do aplikacji herbicydów. Drugie miejsce pod względem powierzchni zasiewów zajmuje jęczmień jary. Jest to roślina o bardzo krótkim okresie wegetacji (czas od siewu do zbioru) dlatego też jest uznawana przez rolników za dobry przedplon dla rzepaku ozimego. Część upraw jęczmienia jarego prowadzona jest z przeznaczeniem do produkcji słodu jęczmiennego. Daje możliwość uzyskania wyższej ceny sprzedaży przy zachowaniu odpowiednich parametrów jakościowych w porównaniu z paszowym przeznaczeniem ziarna. Z kolei pszenica jara siana jest na powierzchni około 0,2 mln hektarów. Stosunkowo niska popularność pszenicy jarej wśród rolników związana jest z jej stosunkowo wysokimi wymaganiami związanymi ze stosowaniem fungicydów oraz nawożenia mineralnego, przy jednocześnie niższym poziomie plonowania w porównaniu z odmianami ozimymi.

Dużo mniejszy udział w strukturze zasiewów mają odmiany jare żyta i pszenżyta. Związane jest to z niskim potencjałem plonowania odmian. Z reguły żyto i pszenżyto jare wykorzystywane jest w rolnictwie ekstensywnym – niskonakładowym. Dla porównania formy ozime pszenżyta i żyta wysiewane są odpowiednio na powierzchni 0,7 mln ha i 1,2 mln ha.

Kiedy siać zboża jare?

Termin siewu powinien być dostosowany do warunków polowych – główne dotyczy to temperatury i wilgotności gleby. Generalnie większość zbóż jarych wysiewana jest już marcu.

Ze zbóż jarych jako pierwszy powinien być wysiewany owies. Ma on zdecydowanie najmniejsze wymagania w stosunku do temperatury. Termin siewu owsa przypada orientacyjnie od 15 marca do 10 kwietnia. Początek tego okresu dotyczy obszarów zachodniej i południowo-zachodniej polski, natomiast najpóźniej owies wysiewa się w rejonie północno-wschodnim.

Nieco mniej tolerancyjna na niekorzystne warunki temperaturowe jest pszenica jara. Optymalny agrotechniczny termin siewu przypada od 15 marca do 5 kwietnia. Podobnie jak w przypadku innych zbóż jarych termin siewu jest zróżnicowany regionalnie.

Spośród zbóż jarych zdecydowanie najpóźniej należ wykonać siew jęczmienia jarego. Jest to roślina, która kiełkuje i wschodzi szybciej w wyższych temperaturach. Termin siewu jęczmienia przypada od 15 marca do 15 kwietnia. Z siewem jęczmienia jarego nie należy się spieszyć.

Ciekawą alternatywą dla siewu czystego jest siew mieszanek zbożowych – składających się z więcej niż z jednego gatunku zbóż jarych. Zaletą takiego rozwiązania jest niski koszt prowadzenia uprawy – ograniczony do minimum. W mieszankach dominuje połącznie uprawy jęczmienia jarego z owsem -zboża jare o różnych wymaganiach w stosunku do stanowiska glebowego i agrotechniki. W przypadku, gdy wystąpią niekorzystne warunku do jednego gatunku, to są z reguły korzystne dla drugiego zboża. Mieszanki zbożowe wykorzystywane są głównie do produkcji paszy.

Osiągnij zadowalające plony dzięki preparatom mikrobiologicznym

Nie tylko termin siewu decyduje o powodzeniu uprawy

Z wyjątkiem owsa zboża jare wymagają zabiegów agrotechnicznych podobnych do stosowanych w zbożach ozimych. Dlatego też należy pamiętać o terminowym zwalczaniu chwastów, odpowiednim poziomie nawożenie mineralnego oraz ochronie fungicydowej. W zbożach jarych zwykle wykonuję się zabieg w terminie T1 i T2, rzadko T3. Rośliny są atakowane głównie przez sprawców fuzarioz, rdzy, mączniaka prawdziwego, septoriozy i brunatnej plamistości liści. W przypadku jęczmienia jarego należy pamiętać również o plamistości siatkowej.

Zboża jare są ważnym elementem płodozmianu, dlatego też ich uprawa jest ważna z punktu widzenia prawidłowego zmianowania. Ich mniejsza popularność w stosunku do zbóż ozimych wynika z generalnie stosunkowo wysokich wymaganiach agrotechnicznych przy jednocześnie niższym potencjalne plonowania.