Zboża ozime

Zboża ozime i jare mają duży udział w strukturze zasiewów, corocznie wysiewa ich się ponad 7 mln hektarów. Ziarno zbóż wykorzystywane jest zarówno do celów paszowych, jak i konsumpcyjnych. Zasadnicza różnica pomiędzy formą ozimą, a jarą jest konieczność przejścia procesu jarowizacji przez te pierwsze. W wyniku tego procesu zboża ozime w trakcie sezonu wegetacyjnego będą mogły przejść z rozwoju wegetatywnego w generatywny, w efekcie czego wytworzą kłosy i dadzą plon ziarna.

Rodzaje zbóż ozimych

Zboża ozime to ogólna nazwa kliku gatunków roślin jednorocznych, które różnią się od siebie terminem siewu, agrotechniką oraz wymaganiami w stosunku do siedliska glebowego. Najczęściej uprawianym zbożem ozimym jest zdecydowanie pszenica ozima, natomiast pszenżyto i żyto cieszy się mniejszą popularnością. Natomiast najrzadziej wybieranym jest jęczmień ozimy. Powszechnie uprawiane są gatunki zbóż zapewniające zadowalającą efektywność ekonomiczną. W celu jej uzyskania wymagają kosztownych zabiegów agrotechnicznych, które pozwalają uzyskać wysoki poziom plonowania o pożądanych parametrach handlowych. Ziarno pszenicy ozimej i pszenżyta może być z powodzeniem wykorzystywane zarówno do celów konsumpcyjnych (produkcja mąki) oraz paszowych – wysokogatunkowy surowiec do produkcji pasz treściwych.

Powierzchnia zasiewów pszenicy ozimej i pozostałych zbóż

Powierzchnia zasiewów poszczególnych roślin uprawnych podawana jest corocznie przez Główny Urząd Statystyczny. Na podstawie tych danych widać, że zboża ozime są popularną grupą roślin uprawnych. Zdecydowanie najwięcej w Polsce uprawianej jest pszenicy ozimej, której powierzchnia zasiewów przekracza 2 mln hektarów. Wynika to z faktu wysokiego potencjału plonowania dostępnych odmian oraz możliwości wykorzystania ziarna zarówno do celów paszowych, jak i konsumpcyjnych. Drugim zbożem najchętniej uprawianym przez Rolników jest pszenżyto ozime, jego areał kształtuje się na poziomie około 1,2 mln hektarów. Dalsze miejsca zajmuje żyto oraz jęczmień ozimy, które wysiewana są na odpowiednio 0,7 mln ha i 0,3 mln ha. Stosunkowo małe zainteresowania jęczmieniem ozimym spowodowane jest ryzykiem związanym z przezimowaniem.

Kiedy siać zboża ozime?

Agrotechniczny termin siewu zbóż ozimych jest zróżnicowany dla poszczególnych gatunków. Jako pierwszy wysiewany jest jęczmień ozimy, jego siew na wschodzie i północnym wschodzie Polski powinien być wykonany od 5 do 15 września. Natomiast najpóźniej siew jęczmienia ozimego wykonuję się na zachodzie i południu Polski do 20 września. Rekomendowany termin siewu pszenżyta ozimego zbiega się teoretycznie z jęczmieniem ozimym, jednak w praktyce jest od niego nieznacznie opóźniony.

Agrotechniczny termin siewu pszenżyta ozimego rozpoczyna się 5 września na północnym- wschodzie, a kończy na zachodzie i południ Polski około 5 października.

Żyto ozime może być wysiewane także od 5 września, jednak ostatnie siewy w północno-zachodniej części kraju mogą być prowadzone nawet do 10 października. Z kolei rekomendowany termin siewu pszenicy ozimej rozpoczyna się 5 września i kończy z końcem tego miesiąca. jednak w praktyce rolniczej pszenica często jest siana po roślinach późno schodzących z pola – kukurydzy, burakach cukrowych.

Duża presja chorób

Z racji długiego sezonu wegetacyjnego okres, w którym zboża narażone są na infekcję grzybami chorobotwórczymi jest stosunkowo długi. W uprawach sianych na początku terminu agrotechnicznego bardzo często już w okresie jesiennym niezbędna jest ochrona fungicydowa. Obecnie żaden fungicyd nie ma rejestracji jesiennej, dlatego też nie ma możliwości jej przeprowadzenia. Wiosną od wznowienia wegetacji zboża atakowane są przez patogeny, dlatego też niezbędne jest wykonanie najczęściej 3 zabiegów ochrony fungicydowej. Do chorób o największym znaczeniu gospodarczym należy zaliczyć kompleks chorób podstawy źdźbła, septoriozę liści, brunatną plamistość liści, mączniak prawdziwego, plamistość siatkową czy fuzariozę i septoriozę plew.

Ochrona fungicydowa z roku na rok jest coraz trudniejsza ze względu na wycofywanie kolejnych substancji aktywnych z tej grupy środków ochrony roślin. W przypadku zbóż jest to szczególnie widoczne. W zbożach rośnie znaczenie działań niechemicznych związanych z ochroną zdrowia łanu.

Preparaty mikrobiologiczne z AgroBiotics wzmacniają naturalny system odporności roślin na choroby, przez co możliwe jest ograniczenie stosowania konwencjonalnych rozwiązań związanych z ochroną fungicydową.