Uprawa buraka cukrowego
Uprawa buraka cukrowego jest bardzo wymagająca. Decydując się na wprowadzenie tej rośliny do płodozmianu, należy rozważyć wiele czynników ekonomicznych i agrotechnicznych. Zapewnienie opłacalności uprawy buraka cukrowego jest dużym wyzwaniem, biorąc pod uwagę wysokie nakłady, jakie należy ponieść oraz liczne wymogi agrotechniczne, jakie trzeba spełnić.
Spis treści:
- Najważniejsze czynniki wpływające na plon korzeni buraka cukrowego
- Chwościk i inne choroby w uprawie buraka cukrowego
- Wpływ chorób na plon cukru
- Polaryzacja i plon
- Postaw na sprawdzone produkty — ProBeet WG
Najważniejsze czynniki wpływające na plon korzeni buraka cukrowego
- Dobór stanowiska — gleby o dobrej strukturze i głębokiej warstwie uprawnej, zasobne w próchnicę i składniki mineralne
- Płodozmian — przynajmniej 4-letni okres przerwy w uprawie buraka cukrowego na danym polu , jego nieprzestrzeganie może prowadzić do 50-80% strat plonu
- Uprawa roli — tradycyjna lub wiele wariantów konserwujących/uproszczonych; najważniejsze jest, zapewnienie możliwości równomiernego wysiewu nasion na pożądaną głębokość, co umożliwia równomierne wschody. Ważne jest także odpowiednie doprawienie gleby, tak aby jej powierzchnia była pozbawiona grud — mogą one zmniejszać skuteczność zastosowanych herbicydów
- Siew nasion buraka cukrowego — dobór terminu w zależności od przebiegu pogody i temperatury gleby oraz dostosowania obsady buraków do produktywności stanowiska
- System nawożenia upraw buraka cukrowego — badanie zasobności gleby w składniki pokarmowe oraz pH. Burak cukrowy ze względu na bardzo duży potencjał produkcji biomasy ma wysokie wymagania pokarmowe i pobiera z gleby duże ilości mikro i makroskładników. Szczególną uwagę należy zwrócić na nawożenie azotem, którego pobieranie wiosną przez buraki jest utrudnione ze względu na występujący często deficyt wody. Poziom ilości wprowadzanego N jest ograniczony Dyrektywą Nawozową. Dlatego też należy rozważyć alternatywne sposoby dostarczania azotu przez preparaty mikrobiologiczne, np. Elbio FeN, które nie są wliczane do ogólnego bilansu.
- Dobór odmiany — uwzględniając takie parametry jak wielkość plonu, polaryzacja cukru, dopasowanie do siedliska, odporność na stres abiotyczny, tolerancja na patogeny, a zwłaszcza na Chwościk buraka powodowany przez Cercospora beticola
- Ochrona upraw — niechemiczne i chemiczne zwalczanie chwastów, monitoring pojawu szkodników i dobór metod ich zwalczania, ograniczenie występowania chorób buraka cukrowego, w tym najgroźniejszej Chwościk buraka
Chwościk i inne choroby w uprawie buraka cukrowego
Ze względu na bardzo długi okres uprawy, od wczesnej wiosny do późnej jesieni, burak cukrowy narażony jest na występowanie wielu chorób. Choroby atakują buraka cukrowego już od fazy siewki, kiedy rośliny są bardzo wrażliwe, aż po okres późnojesienny. Wczesne występowanie chorób może prowadzić do strat w obsadzie, która jest jednym z kluczowych parametrów plonotwórczych. Natomiast choroby występujące w dalszej części sezonu wegetacyjnego, zwłaszcza w okresie przed zbiorem mogą prowadzić do zmniejszenia zawartości cukru w korzeniach. Jest to spowodowane wypuszczaniem przez rośliny buraka cukrowego nowych liści i korzystaniem z materiału zapasowego — cukru.
Lista chorób występujących w buraku cukrowy jest długa, a najważniejsze z nich to: różnego rodzaju zgorzele, mączniak rzekomy i mączniak prawdziwy, brunatna plamistość liści, liczne zgnilizny korzenia, choroby wirusowe, i chyba najgroźniejsza z nich a ostatnio bardzo się rozprzestrzeniająca Chwościk buraka.

Wpływ chorób na plon cukru
Choroby buraka cukrowego wywierają bardzo negatywny wpływ, na wykorzystanie potencjału plonotwórczego oraz polaryzację cukru w jego korzeniach. Zmniejszenie powierzchni asymilacyjnej, ograniczony wigor roślin, zwiększona podatność na atak szkodników oraz większe możliwości rozwoju chwastów to główne szkody powodowane przez choroby. Chwościk buraka może bardzo silnie zredukować powierzchnię asymilacyjną liści, ale ma jeszcze jeden bardzo negatywny wpływ na rośliny buraka. Otóż w drugiej części sezonu wegetacyjnego prowokuje korzenie buraka cukrowego do wypuszczania nowych liści. To dramatycznie wpływa na spadek masy korzeni oraz spadek polaryzacji cukru, nawet o 2%. Nietrudno wyliczyć, iż w konsekwencji może to doprowadzić do spadku opłacalności uprawy, a nawet do uzyskania negatywnego wyniku finansowego.
Zwalczanie chorób w uprawie buraka cukrowego
W ostatnich latach znacząco wzrosło nasilenie występowania chorób roślin, a zwłaszcza Chwościka buraka. Obecnie w zależności od przebiegu pogody, plantatorzy wykonują średnio 3 zabiegi ochronne, ale to już wydaje się niewystarczające. Powodów jest kilka a główne z nich to:
- Coraz wcześniejsze pojawianie się choróby w trakcie sezonu wegetacyjnego, co może wiązać się ze zmianami klimatycznymi oraz występowaniem nowych ras grzybów powodujących choroby
- Ograniczona liczba konwencjonalnych środków ochrony roślin, obecnie dostępnych jest zaledwie 6 substancji czynnych
- Uodpornianie się grzybów chorobotwórczych oraz postępująca odporność krzyżowa (odporność na substancje czynne z tej samej grupy chemicznej) na stosowane produkty
Polaryzacja i plon
W produkcji buraka cukrowego, niezależnie od wybranych parametrów uprawy, najważniejszy jest Techniczny Plon Cukru. Jest on wypadkową wielkości plonu oraz polaryzacji cukru. Niekorzystne warunki uprawy, a zwłaszcza stres abiotyczny i biotyczny prowadzą do negatywnych konsekwencji. Jednym z najbardziej ograniczających czynników wielkości i jakości plonu jest Chwościk buraka.
Postaw na sprawdzone produkty — ProBeet WG
ProBeet WG wzmacnia naturalną odporność buraka (ISR) na Chwościk buraka, ma także wpływ na wigor roślin (PGPB). Polski produkt, zawierający konsorcjum bakterii Bacillus w koncentracji 4×108 jtk/g, jest w wygodnej formulacji WG, niewymagającej wcześniejszego roztworzenia przed aplikacją. Dawka na hektar, w zależności od presji choroby to 1,0 do 1,5 kg/ha. ProBeet WG najlepiej zastosować przed wystąpieniem objawów porażenia przez Cercospora beticola, a najlepszą rośliną wskaźnikową jest burak ćwikłowy, na którym objawy Chwościka występuję do 2 tygodni wcześniej. Preparat można stosować w sekwencji zabiegów do końca sezonu wegetacyjnego lub też przemiennie ze standardowymi fungicydami, pamiętając o rotacji substancji czynnych w nich się znajdujących.

Autor: Jacek Skwira