Rolnictwo ekologiczne – czym jest i na czym polega?

Rolnictwo ekologiczne jest to jeden z systemów gospodarowania, który polega na produkcji żywności z maksymalnym poszanowaniem dla środowiska naturalnego oraz dobrostanu zwierząt. Zakłada on rezygnację z stosowania środków produkcji charakterystycznych dla rolnictwa konwencjonalnego, w tym z większości pestycydów czy syntezowanych nawozów mineralnych.

Powierzchnia upraw ekologicznych

Powierzchnia użytków rolnych w Polsce wynosi ponad 18 mln ha. Według danych Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi powierzchnia upraw ekologicznych w 2021 roku wynosiła około 550 tys. hektarów – głównie uprawy zbóż, a po nich zanotowano duży udział trwałych użytków zielonych.  Z kolei liczba podmiotów prowadzących działalność w zakresie rolnictwa ekologicznego wynosiła 21 795.

Przejście na rolnictwo ekologiczne

Pierwszym krokiem w kierunku produkcji ekologicznej jest bardzo często rozwinięcie zasad rolnictwa zrównoważonego. Gospodarstwo przechodzące na system ekologiczny jest w tzw. okresie konwersji (przekształcenia). Długość tego okresu jest różna w zależności zakresu prowadzenia działalności związanej z produkcją ekologiczną. Wraz z przejściem na rolnictwo ekologiczne zwiększeniu ulega poziom dopłat, przy jednoczesnej konieczności przestrzegania przepisów określonych w rozporządzeniach UE. Gospodarstwa poddawane są kontrolą prowadzonym przez jednostki certyfikujące oraz inne uprawnione urzędy w tym przez pracowników Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Jakie są cele rolnictwa ekologicznego?

Celem rolnictwa ekologicznego jest produkcja żywności, która powstaje z maksymalnym poszanowaniem dla natury. Ograniczony jest w ten sposób wpływ rolnictwa na środowisko, który jest efektem rezygnacji z stosowania syntetycznych środków produkcji. W produkcji ekologicznej wykorzystywane są w pierwszej kolejności zasoby gospodarstwa, w dalszej produkty dopuszczone do stosowania w produkcji ekologicznej. Jednym z celów produkcji ekologicznej jest racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych i zwiększenie bioróżnorodności. Dlatego też rolnicy koncentrujący się na tym rodzaju produkcji rolnej łączą produkcję roślinną i zwierzęcą. Z kolei zwiększenie bioróżnorodności możliwe jest również dzięki zaplonowaniu odpowiedniego płodozmianu, który zakłada następowanie po sobie wielu upraw – począwszy do zbóż, a kończąc na uprawach wieloletnich. Stosowanie własnych nawozów organicznych w połączeniu z płodozmianem powoduje wzrost żyzności gleby, co przekłada się na plon upraw ekologicznych.

Produkty ekologiczne – odpowiednie oznakowanie

W Polsce obowiązuje jednolity unijny system znakowania produktów ekologicznych. Jest to ważne, aby konsument kupując produkt z logo produkcji ekologicznego w każdym kraju UE był pewien, że został on wyprodukowany z poszanowaniem dla środowiska. Zamieszczone na opakowaniu logo jednoznacznie informuję, że producent posiada stosowny certyfikat w zakresie rolnictwa ekologicznego i stosuje się do przepisów prawa związanego z produkcją ekologiczną.

Może Cię zainteresować: Resztki pożniwne roślin – jak przyśpieszyć ich rozkład

Rolnictwo ekologiczne – perspektywy

Produkcja ekologiczna obecnie rozwija się dynamicznie i związane jest to z jednej strony z strategią “Od pola do stołu”, a z drugiej z wzrostem świadomości konsumentów. Oczekują oni, że produkty żywnościowe, w tym także żywność ekologiczna będzie produkowana z poszanowaniem dla środowiska naturalnego oraz dobrostanu zwierząt. Rosnące zainteresowanie konsumentów tymi produktami będzie rozwijało sektor produkcji ekologicznej. Tylko dostarczanie wysokiej jakości żywności pochodzącej z produkcji ekologicznej umożliwi dalszy rozwój tego segmentu rynku. Dlatego też producenci ekologiczny muszą spełniać normy i utrzymywać wysokie standardy w trakcie przetwarzania produktów ekologicznych, dlatego też niezbędne jest ustanowienie przez każde państwo UE odpowiedniego systemy kontroli.

Podstawowy akt prawny

Podstawą funkcjonowania produkcji ekologicznej jest rozporządzenie rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. – w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie EWG (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej) nr 2092/91