Choroby buraka cukrowego rosnącym problemem

Choroby buraka cukrowego, szkodniki i zachwaszczenie wpływają negatywnie na plon korzeni i cukru. W celu ograniczenia negatywnego wpływ agrofagów niezbędne jest wykonanie nawet ponad 5 zabiegów środkami ochrony roślin, których skuteczność nie zawsze jest zadowalająca. Dlatego też rośnie znaczenie produktów budujących Indukowaną Odporność Roślin, które pozwalają na lepsze wykorzystanie genetycznego potencjału plonowania.

Spis treści:

• Buraka cukrowy — wymagająca uprawa
• Choroby buraka cukrowego — klasyfikacja
• Najważniejsze choroby buraka cukrowego

Buraka cukrowy — wymagająca uprawa

Intensywna uprawa buraka cukrowego i ponoszone w związku z tym wysokie koszty wymagają od producentów niezwykle starannego prowadzenia plantacji. Uzyskanie wysokich plonów oraz wysokiej polaryzacji cukru zależy od bardzo wielu czynników.

Spośród nich najważniejsze to:

• wybór stanowiska — gleby głębokie o wysokiej produktywności, bogate w próchnicę, dostępne minerały, o ustalonym pH
• prawidłowa agrotechnika — właściwy płodozmian (zachowanie minimum 4 lat rotacji), doprawienie gleby, optymalne nawożenie mineralne i organiczne
• właściwy dobór odmiany do potencjału siedliska
• terminowy siew — przedłużone wschody mają wpływ nie tylko na obsadę roślin, ale także na równomierne i zdrowe wschody
• zwalczanie chwastów — ich występowanie sprzyja zwiększonej presji szkodników i chorób
• zwalczanie szkodników — ich aktywność osłabia rośliny, mogą one być także wektorami przenoszącymi groźne choroby
• zwalczanie chorób — duże nasienie chorób znacząco obniża plon oraz zmniejsza zawartość cukru

W tym artykule ze względu na obszerność zagadnień związanych z agrotechniką skoncentrujemy się na chorobach buraka cukrowego.

Choroby buraka cukrowego — klasyfikacja

Choroby buraka cukrowego można klasyfikować na różne sposoby. Jednym z nich jest podział ze względu na sprawcę lub przyczynę. Zgodnie z tą klasyfikacją można wyróżnić:

• choroby fizjologiczne — powodowane przez niedobory lub nadmiar w roślinie makro i mikroelementów
• choroby wirusowe — powodowane przez wirusy przenoszone przez glebę (grzyby zasiedlające gleby) lub przenoszone przez wektory (głównie mszyce oraz płaszczyńca burakowego)
• choroby bakteryjne — główna choroba to Bakteryjna plamistość liści powodowana przez Pseudomonas syringae var. aptata
• choroby grzybowe — najważniejsze choroby oraz ich sprawcy zostaną opisania szczegółowo

Choroby występują na konkretnych częściach roślin lub w określonej fazie rozwojowej:

• choroby siewek — różnego rodzaje zgorzele siewek powodowane przez takie grzyby jak Pythium spp. Aphanomyces cochlioides, Phoma betae, Rhizoctonia solani, i inne
• choroby liści — chwościk buraka, brunatna plamistość liści, mączniak prawdziwy buraka, bakteryjna plamistość liści, mączniak prawdziwy buraka, alternarioza, plamik liściowy i wiele innych
• choroby korzeni — zgnilizna brunatna korzeni, zgnilizna wierzchołkowa korzeni, guzowatość korzeni, fuzarioza korzeni i wiele innych

Jak ograniczać choroby buraka cukrowego?

Do dbania o zdrowotność plantacji trzeba podejść w sposób kompleksowy i wykorzystać do tego celu wszystkie dostępne metody:

• hodowlana — w uproszczeniu polega na wyborze odmian buraka cukrowego o podwyższonej odporności na jednego lub więcej sprawcę groźnych chorób. Przykładami odporności mogą być odmiany odporne na rizomanię oraz tzw. odmiany plus plus o podwyższonej odporności na Cercospora beticola sprawcę chwościka buraka
• agrotechniczna — to wszystkie dobre praktyki związane z płodozmianem, przygotowaniem gleby pod siew, terminowy i prawidłowy siew, prawidłowe nawożenie przed i po siewne, wreszcie zwalczanie chwastów i szkodników
• chemiczna — wykorzystanie syntetycznych środków ochrony roślin do zwalczania chorób powodowanych przez grzyby. Obecnie zarejestrowanych jest jedynie 6 substancji czynnych, których skuteczność jest mocno ograniczona ze względu na występujące odporności.
• biologiczna — wykorzystanie nawozowych preparatów mikrobiologicznych (np. ProBeet WG). Dopiero od kilku lat dostępne są na rynku preparaty indukujące naturalną odporność systemiczną (ISR), wzmacniające wigor roślin i odporność na stres powodowany przez ekstremalne warunki klimatyczne (np. niedobory wody), ale już potwierdzona jest ich efektywność.

Najważniejsze choroby buraka cukrowego

Od kilku już lat najważniejszą chorobą buraka jest Chwościk buraka, której sprawcą jest grzyb Cercospora beticola. Wykazuje on bardzo dużą agresywność przy jednocześnie bardzo dużej łatwości wytwarzania ras o zwiększonej patogeniczności oraz odporności na substancje czynne fungicydów. W ostatnich latach zmienia się także biologia grzyba, co sprawia, iż infekcje występują coraz wcześniej w sezonie a do rozwoju choroby dochodzi w niższych niż pierwotnie temperaturach. Do niedawna uważano, że dopiero w temperaturach 30⁰ C i więcej dochodzi do wystąpienia objawów choroby, obecnie naukowcy zaobserwowali rozwój objawów choroby na roślinach już przy 25⁰ C. Według prowadzonego przez firmy cukrownicze wieloletniego monitoringu występowania chwościka buraka zauważono, że wystąpienie pierwszych objawów choroby na plantacjach przesunęło się z połowy lipca na koniec czerwca.

Utrzymanie w dobrej kondycji plantacji buraka cukrowego

Najlepsze wyniki w produkcji buraka cukrowego uzyskują producenci, którzy prawidłowo stosują wszystkie wymogi związane z agrotechniką i sposobem prowadzenia plantacji, a jednocześnie są otwarci na wdrażanie nowych rozwiązań.

Ograniczanie występowania chorób grzybowych buraka oparte było dotychczas na zabiegach fungicydowych, które wykonywano po pojawieniu się objawów choroby po przekroczeniu 5% porażenia liści. Nowa technologia oparta na metodzie biologicznej wymaga odmiennego podejścia. biorąc pod uwagę fakt, iż okres utajonego rozwoju grzyba Cercospora może trwać nawet do 4 tygodni zasadne wydaje zastosowanie preparatu mikrobiologicznego ProBeet WG wcześnie. W praktyce może to być już w połowie czerwca lub w 3 dekadzie, w zależności od regionu Polski.

Dotychczasowe doświadczenia i obserwacje polowe wskazują, iż najlepsze rezultaty daje zastosowanie tak zwanej metody hybrydowej prowadzenia plantacji, to znaczy z wykorzystaniem metody biologicznej z użyciem nawozowych preparatów mikrobiologicznych i konwencjonalnych fungicydów.