Ekoschemat Biologiczna Ochrona upraw zostaje zastąpiony Ekoschematem Biologiczna Uprawa

Biologiczna uprawa ma zyskiwać coraz większe znaczenie w nowoczesnym rolnictwie. Władze wspierają jej stosowanie poprzez dedykowane programy dopłat. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 marca 2025 roku wprowadzono istotne zmiany w systemie Ekoschematów. Mają bezpośredni wpływ na możliwości stosowania środków ochrony roślin i nawozowych produktów mikrobiologicznych w uprawach. Najważniejszą zmianą jest zastąpienie dotychczasowego Ekoschematu Biologiczna Ochrona Upraw nowym, bardziej dostępnym Ekoschematem Biologiczna Uprawa. Nowe rozwiązanie oferuje rolnikom szersze możliwości zastosowania produktów niechemicznych i zwiększa dostępność wsparcia finansowego.

Spis treści:

• Biologiczna Ochrona Upraw — ograniczona dostępność środków ochrony roślin
• Nowy Ekoschemat Biologiczna Uprawa
• Warianty i maksymalne stawki płatności
• Warunki kwalifikujące do otrzymania wsparcia
• Zalecane nawozowe produkty mikrobiologiczne

Biologiczna Ochrona Upraw — ograniczona dostępność środków ochrony roślin

Ekoschemat Biologiczna Ochrona Upraw obowiązywał tylko przez jeden sezon wegetacyjny 2023/2024. Jego podstawowym wymogiem było zastosowanie mikrobiologicznego środka ochrony roślin, który musiał być oficjalnie zarejestrowany dla danej uprawy. Stanowiło to znaczące ograniczenie, ponieważ liczba zarejestrowanych biologicznych środków ochrony roślin jest znacząco niższa w porównaniu z preparatami syntetycznymi. W dniu 17 kwietnia 2025 roku dopuszczonych do stosowania na terytorium Polski było tylko 41 produktów.

Dodatkowym utrudnieniem był fakt, że w niektórych gatunkach roślin uprawnych nie zarejestrowano żadnych mikrobiologicznych środków ochrony roślin. Przykładem może być uprawa buraka cukrowego (stan na 17.04.2025). Tego typu ograniczenia sprawiły, że program nie był wystarczająco dostępny dla szerokiego grona gospodarstw, co skłoniło ministerstwo do wprowadzenia zmian.

Nowy Ekoschemat Biologiczna Uprawa

Od sezonu wegetacyjnego 2024/2025 wprowadzono Ekoschemat Biologiczna Uprawa, który zastępuje poprzedni program. Znacząco rozszerza możliwości stosowania produktów zawierających mikroorganizmy. Dzięki nowym zasadom rolnicy mają teraz dostęp do dwóch różnych wariantów wsparcia. Zwiększa to elastyczność programu i umożliwia jego zastosowanie w większej liczbie gospodarstw oraz dla szerszego zakresu roślin uprawnych.

Kluczową aktualizacją jest rozszerzenie zakresu możliwych zastosowania produktów — oprócz środków ochrony roślin, program obejmuje teraz również nawozowe produkty mikrobiologiczne.

Obszary objęte wsparciem Ekoschematu Biologiczna uprawa

Płatności w ramach nowego Ekoschematu Biologiczna Uprawa mogą zostać przyznane do następujących obszarów:

• gruntów ornych (m.in) zbóż jarych, zbóż ozimych, rzepaku, kukurydzy, buraka cukrowego (proszę, żeby było linkowanie do każdego gatunku)
• upraw trwałych
• terenów zadrzewionych w systemie rolno-leśnym, jeżeli w ramach tego systemu są uprawiane wyłącznie drzewa owocowe na trwałych użytkach zielonych

Ta szeroka kwalifikacja obszarów umożliwia objęcie wsparciem niemal wszystkich typów gospodarstw rolnych stosujących biologiczne metody w produkcji roślinnej.

Warianty i maksymalne stawki płatności

W ramach nowego Ekoschematu wydzielono dwa warianty, które różnią się zarówno rodzajem stosowanych preparatów, jak i wysokością możliwego do uzyskania wsparcia:

Wariant 1: Mikrobiologiczne środki ochrony roślin

Pierwszy wariant dotyczy stosowania środków ochrony roślin (ta sama zasad co w obowiązującym historycznie Ekoschemacie Biologiczna Ochrona Upraw), których substancją czynną są mikroorganizmy. Kluczowym warunkiem jest, aby preparaty te były dopuszczone do użycia na terytorium Polski w danej uprawie. Maksymalna wysokość dopłaty w tym wariancie wynosi 89,89 euro/ha.

Wariant 2: Nawozowe produkty mikrobiologiczne

Drugi wariant obejmuje aplikację nawozowych produktów mikrobiologicznych. Wykaz tych produktów jest prowadzony i na bieżąco aktualizowany przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB). Maksymalna wysokość dopłaty w tym przypadku wynosi 22,47 euro/ha.

Dzięki wprowadzeniu dwóch wariantów rolnicy mogą dostosować metody biologicznej ochrony roślin do specyfiki swoich upraw i potrzeb gospodarstwa, co znacząco zwiększa elastyczność programu.

Warunki kwalifikujące do otrzymania wsparcia

Aby uzyskać płatności w ramach Ekoschematu Biologiczna Uprawa, należy spełnić określone warunki, które potwierdzają prawidłowe zastosowanie produktów:

1. Posiadanie imiennych dokumentów zakupu — rolnik musi dysponować imiennym dokumentem potwierdzającym zakup lub innym dokumentem potwierdzającym nabycie nawozowego produktu mikrobiologicznego i/lub mikrobiologicznego środka ochrony roślin.
2. Odpowiednia dokumentacja zakupu — dokumenty muszą zawierać informację o nazwie handlowej oraz ilości nabytego produktu. Co istotne, dokumenty te nie mogą być wystawione przed 15 lipca roku poprzedzającego złożenie wniosku o przyznanie płatności.
3. Prowadzenie rejestru zabiegów — rolnik jest zobowiązany do prowadzenia szczegółowego rejestru zabiegów agrotechnicznych (wpisywane są do niego także zabiegi wykonywane konwencjonalnymi środkami ochrony roślin), który może być prowadzony zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Rejestr powinien obejmować:
   • numer działki ewidencyjnej
   • oznaczenie działki rolnej
   • powierzchnię i rodzaj uprawy
   • datę i rodzaj wykonanych zabiegów agrotechnicznych
   • nazwę zastosowanego środka ochrony roślin lub nawozowego produktu mikrobiologicznego wraz z informacją o zastosowanej ilości na hektar
   • inne informacje niezbędne do potwierdzenia wykonania wymaganych czynności

Prawidłowe prowadzenie dokumentacji jest kluczowe dla pozytywnej weryfikacji wniosku i otrzymania dopłaty w ramach programu.

Zalecane nawozowe produkty mikrobiologiczne

W kontekście biologicznej ochrony roślin i nowego Ekoschematu warto zwrócić uwagę na dostępne na rynku sprawdzone preparaty mikrobiologiczne.

Firma Osadkowski współpracuje od lat z firmą AgroBiotics producentem preparatów mikrobiologicznych , którego preparaty znajdują się w oficjalnym wykazie nawozowych produktów mikrobiologicznych prowadzonym przez IUNG-PIB:

1. Arcton WG (pozycja 184 w wykazie IUNG-PIB) – preparat dedykowany do zabiegu w zbożach w terminie T1
2. ProBeet WG (pozycja 139) – preparat dedykowany do indukowania naturalnej odporności buraka cukrowego na chwościk
3. BioRace SL (pozycja 183) – stosowany w zbożach w terminie T2
4. Convert WG (pozycja 132) – preparat wspomagający rozkład słomy i innych resztek pozbiorczych
5. Resisto WG (pozycja 268) – zwiększający wigor roślin i obniżający przez to szkodliwość żerowania muchówek z rodzaju Delia

Stosowanie tych preparatów pozwala nie tylko na skorzystanie z dopłat w ramach Ekoschematu, ale przede wszystkim na bardziej zrównoważone gospodarowanie, które jest korzystne dla producenta, upraw, jak i dla środowiska.

Biologiczna Uprawa Roślin — perspektywy na przyszłość

Wprowadzenie nowego Ekoschematu Biologiczna Uprawa stanowi ważny krok w kierunku popularyzacji aplikowania produktów zawierających mikroorganizmy w polskim rolnictwie. Rozszerzenie zakresu preparatów objętych wsparciem oraz zwiększenie dostępności programu dla różnych typów gospodarstw powinny przyczynić się do szerszego ich stosowania w praktyce rolniczej.

Rolnicy zainteresowani biologiczną Wariantem 2. Ekoschematu powinni na bieżąco śledzić aktualizacje wykazu nawozowych produktów mikrobiologicznych prowadzonego przez IUNG-PIB.

Biologiczna Uprawa Roślin nie tylko umożliwia skorzystanie z dodatkowych dopłat, ale również niesie ze sobą liczne korzyści dla producenta, jakości upraw oraz środowiska naturalnego. Ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin przekłada się na mniejsze zanieczyszczenie gleby, wód głębinowych oraz wód powierzchniowych. Wspiera przywracanie naturalnej żyzności gleb i w konsekwencji ich produktywności, a także poprawę jakości plonów.

Autor: Bartosz Waniorek